Po 105 dniach bohaterskiej obrony, Finlandia 13 marca 1940 roku podpisała z Sowietami układ pokojowy, na mocy którego oddawała ważne strategiczne tereny na Przesmyku Karelskim oraz półwysep Hanko.
Po zajęciu Norwegii, Niemcy okrążały Finlandię aż po daleką północ. Obecność wojsk niemieckich w północnej Norwegii z jednej strony rodziła ryzyko nowego sowieckiego ataku na Finlandię, z drugiej strony stanowiła przeciwwagę dla sowieckich dążeń, szczególnie po klęsce Francji w czerwcu 1940 roku. W czerwcu 1940 roku Związek Sowiecki dokonał aneksji państw bałtyckich, a następnie wysunął w stosunku do Helsinek żądanie oddania koncesji na wydobycie niklu w Petsamo oraz demilitaryzacji Wysp Alandzkich. Rząd fiński w obawie przed agresją zgodził się spełnić te żądania Moskwy. W sierpniu 1940 roku Berlin, który dotychczas nie wspierał Finlandii, zaoferował jej możliwość sprzedaży sprzętu wojennego, oczekując w zamian zawarcia umowy tranzytowej, umożliwiającej przewóz dostaw oraz urlopowanych żołnierzy przez terytorium Finlandii. Marszałek Mannerheim był świadomy, iż zawarcie umowy tranzytowej, wskazującej na niemieckie zainteresowanie Finlandią było jedyną deską ratunku wobec agresywnych zamiarów Kremla.
Na przełomie 1940 i 1941 roku rząd sowiecki wypowiedział sowiecko-fińską umowę handlową oraz wstrzymał wszelkie dostawy żywności oraz ropy do Finlandii, oskarżając ją fałszywie o nie wypełnienie traktatowych zobowiązań. Moskwa chciała w ten sposób doprowadzić do wywołania poważnego kryzysu gospodarczego w Finlandii. Równocześnie sowiecka prasa i radio rozpoczęły gwałtowną antyfińską kampanię, skierowaną przeciwko rzekomej nierówności społecznej w kraju, którą porównywano do znakomitych warunków życia w zbolszewizowanych krajach bałtyckich. W tej sytuacji Finlandia zmuszona była do podjęcia rozmów wojskowych z Berlinem, który pragnął, aby armia fińska związała wojska sowieckie stojące nad jej granicą oraz wzięła udział w ofensywie przeciwko Leningradowi. Mannerheim przeciwny był udziałowi Finlandii w wojnie z Sowietami, równocześnie żądał niemieckich dostaw broni, żywności oraz surowców.
Wobec równoczesnego nacisku ze strony Berlina oraz Moskwy, Finlandia przyparta była do muru. Mannerheim miał w pamięci słowa Stalina z jesieni 1939 roku: „Rozumiem, że chcecie pozostać neutralni, ale zapewniam was, że jest to niemożliwe. Mocarstwa po prostu na to nie pozwolą”. Na początku czerwca 1941 roku Marszałek powiedział niemieckiemu wysłannikowi, że Finlandia zdecydowana jest pozostać neutralna, o ile nie padnie ofiarą agresji. Koncentracja wojsk sowieckich na granicy wskazywała jednak, iż Finlandia zostanie wkrótce zaatakowana. W tych warunkach 17 czerwca 1941 roku Mannerheim wydał rozkaz o mobilizacji całej armii.
22 czerwca w dniu wybuchu wojny sowiecko-niemieckiej, Sowieci podjęli szereg ataków na fińskie pozycje. Ambasador sowiecki w Helsinkach odmówił przyjęcia noty protestacyjnej, a 25 czerwca bombowce sowieckie zbombardowały miasta fińskie, w tym Helsinki i Turku. W tej sytuacji parlament uznał, iż Finlandia ponownie została zmuszona do wojny obronnej, a Marszałek przeniósł swoją kwaterę główną do Mikkeli. Siły fińskie liczyły 11 dywizji, a ich wyposażenie – dzięki dostawom niemieckim - było lepsze niż w wojnie zimowej. Przeciwko nim Sowieci wystawili 13 dywizji, 4 brygady, 2 dywizje pancerne oraz wojska pograniczne. Wobec sukcesów niemieckich, Finowie postanowili odzyskać utracone w 1940 roku tereny. Mannerheim zamiast atakować silne umocnienia sowieckie na Przesmyku Karelskim, zdecydował się poprowadzić ofensywę na północ od jeziora Ładoga, po obu stronach jeziora Janisjarvi.. Ofensywa Armii Karelskiej ruszyła 10 lipca i po dwutygodniowych walkach Finowie dotarli do Salmi nad dawną granicą państwa. 31 lipca rozpoczęła się ofensywa na północnym froncie Przesmyku Karelskiego, której celem było odcięcie od południa sowieckiego zgrupowania w Sortavala. Także tam do końca sierpnia zdołano wyprzeć Sowietów z fińskiego terytorium. Mimo, iż nie zdołano zapobiec ucieczce Rosjan przez Ładogę, wskutek czego wydostali się z pułapki, sukcesy powyższe umożliwiły ofensywę na Przesmyku Karelskim. Wobec nadejścia raportów, iż Rosjanie wysadzają swoje fortyfikacje, Mannerheim przyspieszył natarcie, które rozpoczęło się 22 sierpnia. 29 sierpnia zdobyto Wyborg i nad starą twierdzą Torgilsa Knudssona załopotała ta sama flaga, która została zdjęta 13 marca 1940 roku. Na początku września 1941 roku żołnierze fińscy osiągnęli dawną granicę kraju, rozbijając 5 dywizji sowieckich.
Jeszcze w trakcie fińskiej ofensywy, feldmarszałek Keitel zaproponował, aby Finowie jednocześnie z natarciem niemieckim, od południa zaatakowali Leningrad. Mannerheim zdecydowanie się temu sprzeciwił, uznając iż jest to sprzeczne z interesem kraju. Marszałek zakazał wojskom fińskim przekraczania dawnej granicy państwa. Jedynym odstępstwem od tego było zdobycie w połowie września 1941 roku stolicy sowieckiej Republiki Karelskiej, Pietrozawodska. Ostatecznie działania militarne zostały przerwane po osiągnięciu przesmyku Maselga, strategicznego celu ofensywy. Zgodnie z tym Marszałek wydał rozkaz, w którym napisał: ”Z chwilą gdy tylko operacje , trwające na przesmyku miedzy Onegą a Segozierem, doprowadzą do zajęcia stacji kolejowej Miedwieżjegorsk na południu i stacji kolejowej Karelska Maselga na północy, rozkazuje przerwanie ofensywy i przejście wojsk do defensywy, na dogodnych do tego pozycjach”. Za wielkie zasługi w dowodzeniu w czasie ofensywy w Karelii generał porucznik Heinrichs został awansowany do stopnia generała piechoty i odznaczony, ustanowionym po wojnie zimowej, Krzyżem Mannerheima.
Mimo faktycznego przerwania działań militarnych oraz rozpoczęcia częściowej demobilizacji armii fińskiej, 6 grudnia 1941 roku Wielka Brytania – pod naciskiem Moskwy – wypowiedziała Finlandii wojnę. Finlandia nie była oficjalnym sojusznikiem Niemiec, ale dobrowolnie uczestniczyła w walkach, które sami Finowie określali mianem wojny „konstytucyjnej”
Od wiosny na froncie fińskim trwał spokój, zakłócany sporadycznymi atakami sowieckimi. Po niemieckiej kapitulacji pod Stalingradem, Mannerheim uznał, iż wojna dotarła do punktu zwrotnego i Finlandia powinna przy pierwszej sposobności wycofać się z wojny. Wobec tego, iż podstawową przeszkodą w zrealizowaniu tego planu była obecność wojsk niemieckich w północnej Finlandii, rząd fiński zwrócił się do Niemiec o wycofanie swych wojsk z kraju. W odpowiedzi Niemcy zażądały nie tylko przerwania, toczących się od marca 1943 roku, negocjacji z Amerykanami, lecz także jednoznacznego zobowiązania, że bez zgody Niemiec Finlandia nie podpisze układu pokojowego z Moskwą..
W miarę kolejnych niemieckich klęsk, rosło niebezpieczeństwo agresji sowieckiej na Finlandię. Żądania Stalina z lutego 1944 roku obejmowały powrót do granic z traktatu moskiewskiego z marca 1940 roku, wypłatę odszkodowania w wysokości 600 mln dolarów oraz internowanie wojsk niemieckich w północnej Finlandii, co było niemożliwe do realizacji. Kontynuowanie rozmów z Moskwą, narażało Finów na niemiecki odwet. W marcu 1944 roku – po analogicznej próbie rozmów z aliantami – Węgry, a następnie Rumunia zostały zajęte przez wojska niemieckie.
Cdn.
