Godziemba Godziemba
740
BLOG

Żywnościowy dyktator (1)

Godziemba Godziemba Historia Obserwuj temat Obserwuj notkę 11

Herbert Hoover stał się w czasie I wojny światowej symbolem amerykańskiej pomocy dla głodującej Europy.

    Herbert Clark Hoover urodzi się w dniu 10 sierpnia 1874 roku w małym miasteczku West Branch (w stanie Iowa), zamieszkałym przez kwakrów trudniących się rolnictwem i rzemiosłem. Jego ojciec był kowalem pracującym przy budowie kolei oraz zajmował się udoskonalaniem maszyn rolniczych i sprzętów domowych. Po śmierci ojca w 1880 roku oraz matki -  nauczycielki w szkółce niedzielnej, w 1884 roku, niespełna dziesięcioletnim Herbertem zajęli się wuj Henry Minthorn, mieszkający w Newberg w stanie Oregon.

   Młody Bert uczył się w szkółce niedzielnej oraz pracował jako posłaniec w jednej z lokalnych firm. W 1891 roku został przyjęty na pierwszy rok studiów geologiczno-górniczych w nowo założonym Uniwersytecie Stanforda w Palo Alto. Szybko został pomocnikiem dr Johna Brannera, szefa Wydziału Geologii i Górnictwa. Jednocześnie był współorganizatorem klubów i zespołów sportowych oraz imprez kulturalnych. Jedną z tych ostatnich był koncert Ignacego Paderewskiego w 1892 roku, który wspaniałomyślnie cały dochód z imprezy przekazał na cele publiczne, zyskując wdzięczność młodego Hoovera.

   Po ukończeniu w 1895 roku uczelni podjął pracę w biurze znanego eksperta górniczego Louisa Janina w San Francisco. W dwa lata jego szef zarekomendował go brytyjskiej firmie Berwick, która przystąpiła do inwestycji w Hall Creek w Australii, gdzie odkryto złoto. W Australii jego głównym zadaniem była penetracja terenów złotonośnych, które ewentualnie nadawały się do zakupu przez londyńską firmę. Znakomite efekty pracy zyskały mu szacunek szefów, którzy powierzyli mu coraz bardziej odpowiedzialne funkcje.

   W 1899 roku wraz z nowo poślubioną żona Lou, wyjechał do Chin, gdzie nadzorował kopalnie, będące własnością brytyjskiej firmy. Po sfinalizowaniu bardzo korzystnej dla Bewicka umowy z Chinami, na mocy której powstała Brytyjsko-Chińska Spółka Wydobywcza, został młodszym partnerem w firmie. Podróżował po całym świecie, reprezentując interesy firmy. Wtedy też został bardzo bogatym człowiekiem, uchodzącym za cenionego fachowca w kręgach finansowo-przemysłowych.

   W 1908 roku odszedł z firmy, prowadząc od tej pory interesy na własny rachunek. Uczestniczył w wielu przedsięwzięciach, mając udziały między innymi w nigeryjskich spółkach cynkowych, kanadyjskim złocie, kopalniach turkusów czy kopalni srebra w Birmie.

   Podczas sporadycznych pobytów w Stanach Zjednoczonych wygłaszał odczyty na uniwersytetach, zacieśniając jednocześnie kontakty z przyjaciółmi ze Stanfordu. W 1912 roku włączył się do prac przygotowujących międzynarodową wystawę w San Francisco, która miała odbyć się w 1915 roku.

   Wakacje w 1914 roku Hooverowie spędzali w Londynie. Wiele podróżując po świecie i mając do czynienia z przedstawicielami elit gospodarczo-politycznych w różnych krajach, Herbert miał doskonałe rozeznanie w ówczesnej sytuacji międzynarodowej. W rozmowach z przyjaciółmi wyrażał głębokie zaniepokojenie narastaniem konfliktów między mocarstwami, które miały „doprowadzić do kataklizmu całej cywilizacji zachodniej”. Jednocześnie pocieszał się, że Ameryka oddzielona od Europy tysiącem mil Oceanu Atlantyckiego, nie zostanie wciągnięta w rozgrywki „Starego Świata”.

   Po wybuchu wojny światowej, na początku sierpnia 1914 roku amerykański ambasador w Londynie Walter Hines Page zaproponował mu kierownictwo w organizowaniu powrotu do Stanów około 120 tysięcy rodaków, których wybuch wojny zastał w Europie. Przyjmując propozycję pożegnał się z karierą inżynierską rozpoczynając działalność polityczną, której poświęcił resztę życia.

   W dniu 6 sierpnia 1914 roku z jego inicjatywy utworzono Amerykański Obywatelski Komitet Pomocy. Sprawne zorganizowanie powrotu do kraju 120 tysięcy Amerykanów przyczyniło się do znacznego rozreklamowania jego nazwiska w prasie amerykańskiej. We wrześniu 1914 roku prezydent Woodrow Wilson w odręcznym liście osobiście podziękował mu za „charytatywne przedsięwzięcie i wspaniałą pracę”.

   Krytyczna sytuacja żywnościowa Belgii po jej okupacji przez Niemców skłoniła jej mieszkańców do wystosowania apelu o pomoc dla głodujących rodaków. Na ten apel natychmiast zareagował Hoover, z którego inicjatywy powołano na początku października 1914 roku Komisję Pomocy Belgii. Była to prywatna agencja, w której szeregach znalazło się wielu amerykańskich ochotników.

   Początkowo akcją pomocy objęto najbardziej potrzebujących mieszkańców Belgii, dostarczając im regularnie żywność, ubrania i lekarstwa. W związku z coraz większymi potrzebami mobilizowano, poprzez ogłoszenia w prasie, amerykańską opinię publiczną do wydatniejszej pomocy finansowej.

   W trakcie 5-letniej działalności Komisji Pomocy Belgii na pomoc jej mieszkańców przeznaczono 52 miliony dolarów, z czego 35 mln stanowiły datki amerykańskie, a 17 mln brytyjskie.

   Sukcesy tej akcji sprawiły, iż nazwisko Hoovera stało się powszechnie znane po obu stronach Atlantyku. Jego zaangażowanie, niezwykła pracowitość, niespożyta energia i wielka skuteczność sprawiły, iż potrafił zjednać wielu ludzi do niesienia pomocy ofiarom wojny. Bardzo szybko nawiązał kontakt z rządem francuskim i brytyjskim, co znacznie ułatwiło mu prowadzenie akcji oraz sprawiło, iż stał się jednym z najbardziej znanych Amerykanów, mających rozległe znajomości w europejskim świecie gospodarczym i politycznym.

   Podczas pobytu w Stanach w lutym 1917 roku, na prośbę bliskiego współpracownika prezydenta Wilsona, płk. Edwarda House’a, opracował specjalne memorandum na wypadek wejścia USA do wojny. W obliczu nasilenia wojny podwodnej Wilson zaangażował grono ekspertów do zajęcia się całokształtem problemów gospodarczo-politycznych Europy. Przedłużająca się wojna oraz wyczerpywanie się zapasów surowcowych i żywnościowych unaoczniły amerykańskim kręgom polityczno-gospodarczym, że żywność i surowce mogą stać się istotnymi czynnikami dla dalszego przebiegu zmagań wojennych na starym kontynencie. Hoover w całej rozciągłości podzielał to zdanie.

   Przystąpienie Stanów Zjednoczonych do wojny w kwietniu 1917 roku nie stanowiło dla niego zaskoczenia. Prezydent wezwał go do powrotu do kraju i w maju 1917 roku powierzył mu zadanie utworzenia specjalnej organizacji, mającej się zająć całokształtem problemów żywnościowych i surowcowych.

   W dniu 19 maja 1917 roku Wilson przedłożył Kongresowi projekt powołania Administracji Żywności, która miała regulować dystrybucję i konsumpcję żywności, jej eksport i import, ceny, zakupy oraz magazynowanie. Hoover został jej dyrektorem z bardzo szerokim zakresem kompetencji. Skompletował grono wybitnych ekspertów, i tak u jego boku znaleźli się między innymi: Alonzo Taylor, Robert Taft, Gifford Pinchot oraz Julius Barnes.

   Przedłużająca się w Kongresie debata nad tym projektem została uwieczniona w sierpniu 1917 roku tzw. Lever Act, na mocy której dotychczasowe prace Hoovera uzyskały formalną aprobatę, co znacznie ułatwiło mu dalszą działalność.

    Pod hasłem „Żywność zadecyduje o zwycięstwie” przystąpiono do propagowanie tej idei w amerykańskim społeczeństwie. Plakaty, ogłoszenie, reklamy wzywały do oszczędzania żywności. Do akcji włączono także zwolenników prohibicji, co miało dodatkowo zaoszczędzić zboże. Słowo „hooverize” , oznaczające ekonomiczne wykorzystanie zapasów żywności, weszło do powszechnego użycia.

   Wkrótce Hoover stał się człowiekiem-instytucją o olbrzymich prerogatywach umożliwiających mu prowadzenie i nadzorowanie całokształtu polityki żywnościowej i surowcowej Stanów Zjednoczonych. To zgodnie z jego poleceniem kontrolą miano objąć „cały naród z jego duszą i żołądkiem”. Jego zadanie polegało także na ustabilizowaniu cen żywności w celu wyżywienia nie tylko własnego narodu, ale i europejskich aliantów.

    Z jego inicjatywy w marcu 1918 roku utworzono specjalny organ, w skład którego weszli szefowie rozmaitych ministerstw, urzędów i agencji ściśle związanych z problematyką wojenną. Nic więc dziwnego, iż Hoover, formalnie nie będąc członkiem rządu,  coraz częściej uchodził za jednego z najważniejszych amerykańskich ekspertów współdecydujących o losach wojny.

   W połowie lipca 1918 roku Hoover został wysłany przez Wilsona do Europy, aby przejąć kierownictwo Alianckiej Rady Żywności. Jednocześnie na jesieni tego roku przekonał prezydenta o konieczności przekształcenia Administracji Żywności w agencję pomocy i rekonstrukcji Europy.

    Jakkolwiek Amerykańska Administracja Pomocy (AAP) zaczęła działać dopiero po zatwierdzeniu jej przez Kongres i wyasygnowaniu na jej cel 100 milionów dolarów w lutym 1919 roku, ale prace przygotowawcze Hoover prowadził od zakończenia wojny w listopadzie 1918 roku.   

CDN.

Godziemba
O mnie Godziemba

Nowości od blogera

Komentarze

Inne tematy w dziale Kultura